Η κούπα του Πυθαγόρα ή κούπα της Δικαιοσύνης

 

Αναζητώντας το μέτρο στη ζωή μου, σκέφτηκα να ξεκινήσω με κάτι πρακτικό, όπως η κούπα του Πυθαγόρα. 

Σε καιρούς που το μέτρο χάνεται και η υπερβολή φτάνει να θεωρείται μέρος της κανονικότητας μας, σκέφτηκα κι εγώ να διαβάσω λίγο για την κούπα του Πυθαγόρα που τόσο με είχε εντυπωσιάσει σαν παιδί όταν την πρωτοείδα ... και που τώρα μοιάζει να ήρθε επιτέλους η ώρα να πειραματιστώ κι εγώ λίγο με τον τρόπο λειτουργίας της και να αρχίσω - ίσως - να κατανοώ τα κρυφά μηνύματα της ...

Η κούπα του Πυθαγόρα ή κούπα της Δικαιοσύνης, θεωρείται εφεύρεση του Πυθαγόρα και χρονολογείται κάπου στον 6ο αιώνα π.Χ.

Η κούπα του Πυθαγόρα ή κούπα της Δικαιοσύνης

Πρόκειται για ένα αριστούργημα της υδραυλικής τέχνης των Αρχαίων Ελλήνων, αλλά και για ένα μέσο διδαχής.

Με αυτή την κούπα ο Πυθαγόρας ήθελε να διδάξει στους μαθητές του την εγκράτεια και την αναγκαιότητα της τήρησης του μέτρου στη ζωή. Η κούπα της Δικαιοσύνης εκφράζει τις βασικές αρχές του δικαίου (της ύβρης και της νέμεσης). Όταν το μέτρο ξεπεραστεί (ύβρης), δε χάνονται μόνον αυτά που ξεπέρασαν το μέτρο, αλλά και όλα όσα έχουν αποκτηθεί μέχρι εκείνη τη στιγμή (νέμεσης).

Έτσι λοιπόν, η κούπα του Πυθαγόρα λειτουργεί σαν μια κανονική κούπα για κρασί, αρκεί να τηρείται το μέτρο (εφόσον δηλαδή το υγρό δεν ξεπεράσει το όριο της γραμμής που είναι χαραγμένη στο εσωτερικό της).

Αν τα όρια ξεπεραστούν, έρχεται η τιμωρία για τον υβριστή που προκάλεσε θεούς κι ανθρώπους, από τη νέμεση

Η ύβρις ήταν βασική αντίληψη της κοσμοθεωρίας των αρχαίων Ελλήνων. Όταν κάποιος υπερεκτιμώντας τις ικανότητες και τις δυνάμεις του, συμπεριφέρονταν με βίαιο, αλαζονικό και προσβλητικό τρόπο απέναντι στους άλλους, στους νόμους της πολιτείας και κυρίως απέναντι στον άγραφο θεϊκό νόμο που επέβαλλε όρια στην ανθρώπινη δράση, θεωρούνταν ότι διέπραττε “ύβριν” επιχειρώντας να υπερβεί τη θνητή του φύση , με συνέπεια την οργή των θεών και την πτώση και καταστροφή του υβριστου.

Η λειτουργία τις κούπας στηρίζεται σε δύο βασικές αρχές της Φυσικής:

• Την αρχή των συγκοινωνούντων δοχείων.

• Την εξίσωση Bernoulli (αρχή της διατήρησης της ενέργειας)

...

Όλοι οι άνθρωποι οφείλουν να απολαμβάνουν με μέτρο όσα τους παρέχονται δίχως να επιζητούν εναγωνίως περισσότερα ή αλλιώς “Μέτρον Άριστον”

...

Μετά από αυτή τη μικρή εισαγωγή στα βασικά που χρειάζεται κανείς για να ξεκινήσει να σκέπτεται ... και βλέποντας πάντα τον κόσμο μέσα από τα μάτια του χειροτέχνη, σκέφτηκα πως θα ήταν μια καλή ιδέα να πειραματιστώ με απλά υλικά πάνω στον τρόπο λειτουργίας της κούπας. 

Με σκοπό μου να κατανοήσω καλύτερα το μηχανισμό λειτουργίας της κούπας, και να μπορέσω να το δείξω αυτό και στα ανίψια μου, επιχείρησα να δημιουργήσω ένα παρόμοιο σύστημα, χρησιμοποιώντας "εργαλεία" από την καθημερινότητα μας. 

Έτσι λοιπόν μπόρεσα να αναπαράγω το πείραμα, συνδέοντας ένα πλαστικό καλαμάκι στον πάτο ενός πλαστικού ποτηριού το οποίο τρύπησα στο κέντρο του και "στεγανοποίησα" πρόχειρα με λίγο σελοτέηπ.

Το βίντεο με το πειραματάκι μου θα το βρείτε στο youtube https://youtu.be/QWdwuBrjyUo

Δοκιμάστε το μόνοι σας ή και με τα παιδιά σας! 

Είναι εξαιρετικά διασκεδαστικό και βοηθάει να αποδεχτούμε και σε πρακτικό επίπεδο το "Μέτρον Άριστον"